KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR

Genel olarak iş yerlerinde iş kazalarını, meslek hastalıklarını önlemek ve iyilik hallerinin devamını sağlamak için yapılan sistemli çalışmalara iş sağlığı ve güvenliği denilmektedir. İş Sağlığı ve Güvenliği’nin uygulanması ve çalışanların korunması adına birçok çalışmalar yapılmaktadır. Devlet, yazılı hukuk kuralları dediğimiz mevzuatı oluşturmuştur.

Bu bağlamda hazırlanan mevzuat kapsamında reaktif yaklaşım kalkmış yerine proaktif bir yaklaşım benimsenmiştir. Yani tehlike ve risklerin önceden belirlenmesi ve gerekli önlemlerin alınarak bu risklerin ortadan kaldırılması veya en aza indirilmesi benimsenmiştir.

Ancak yapılan çalışmalar sonucunda risklerin tamamen ortadan kaldırılamadığı durumlar olduğu ortaya çıkmıştır. Bu durumlarda, çalışanların yapacakları işlerde, tehlikelerden korunmaları için kişisel koruyucu donanımlara ihtiyaç duyulmaktadırlar.

Kişisel koruyucu donanımların üretiminden/ ithalatından piyasaya sunulmasına ve nihai tüketiciler olan çalışanlarda kullanımına kadar olan sürede hangi kurallara uyulacağı mevzuatta belirtilmiştir.

Mevzuatı bu bağlamda ikiye ayırabiliriz. İmalat ya da ithalatından iş yerine gelene kadar olan sürede uyulması gerekenler kuralları belirleyen mevzuat ve kişisel koruyucu donanımların iş yerine geldikten sonra uyulması gereken kuralları belirleyen mevzuat.

Bu yazımızda aşağıda belirtilen mevzuat kapsamında kişisel koruyucu donanımlardan bahsedeceğiz;

  • Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
  • Kişisel Koruyucu Donanımların Kategorizasyon Rehberine Dair Tebliğ
  • Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik
  • Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği
  • Kişisel Koruyucu Donanımların Kategorizasyon Rehberine Dair Tebliğ

Kişisel koruyucu donanımların işyerine ulaşıncaya kadar geçen sürede uyulması gereken kuralları üçüncü mevzuat ise kişisel koruyucu donanımların iş yerlerinde kullanımı esnasında uyulması gereken kuralları içermektedir.

Üretilen ya da ithal edilen Kişisel Koruyucu Donanımların (KKD) piyasada serbest şekilde dolaşabilmesi standartlarda belirtilen kriterleri karşılamasına bağlıdır. Bu yüzden üretici ya da ithalatçıların kişisel koruyucu donanımları, onaylanmış kuruluşlar vasıtasıyla AT Tip incelemesine tabi tutmaları gerekmektedir. AT Uygunluk şartlarını sağlayan KKD’ lerin CE İşareti almalarına izin verilir.

CE İşareti ise imalatçı tarafından kişisel koruyucu donanımın “CE” işaretinin iliştirilmesini öngören mevzuatın ilgili bütün kurallarına uygun olduğunu gösteren işareti ifade etmektedir.

Uygunluk değerlendirmelerinin yapılıp “CE” işaretinin verilmesi süresince yürütülen işler ‘Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği’ ne göre gerçekleştirilir.

Kişisel Koruyucu Donanımlar, CE işaretini almaları için belirli kategorilere ayrılırlar ve uygunluk işlemleri bu kategorilere göre yapılır. Bu kategoriler ise Kişisel Koruyucu Donanımların Kategorizasyon Rehberine Dair Tebliğ ile belirlenmektedir.

Bu tebliğe göre Kişisel koruyucu donanımlar 4 gruba ayrılmaktadır;

Kategori-0

Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği (KKD) kapsamına girmeyen kişisel koruyucu donanımlar, kategori-0 olarak sınıflandırılır.

Örneğin;

  • Güvenlik güçleri ve ordu mensuplarının veya kanun ve düzenin korunmasında görevli kişilerin kullanımı için tasarlanmış ve üretilmiş miğfer, kalkan gibi benzeri kişisel koruyucu donanımlar

Kategori-I

Tasarımcı tarafından, kullanıcının kendisinin değerlendirebileceği kabul edilen, tedrici olarak ortaya çıkan ve zamanında fark edilebilir derecede düşük düzeydeki risklere karşı koruma sağlayan basit yapıdaki kişisel koruyucu donanımlar, kategori-I olarak sınıflandırılır.

Örneğin;

  • Bahçıvan eldivenleri
  • Dikiş yüksüğü

Kategori-II

Kategori-I ve kategori-III’ün dışında kalan tüm kişisel koruyucu donanımlar, kategori-II olarak sınıflandırılır.

Kategori-III

Tasarımcı tarafından, ani olarak ortaya çıkabilecek tehlikeleri, kullanıcının zamanında fark edemeyeceği düşünülen durumlarda ve hayati tehlike oluşturarak, sağlığa ciddi şekilde ve geriye dönüşü mümkün olmayacak derecede zarar verebilecek risklere karşı koruma sağlayan, karmaşık yapıdaki kişisel koruyucu donanımlar kategori-III olarak sınıflandırılır.

Örneğin;

  • Katı partikül, sıvı aerosollerden ya da tahriş edici, zehirli, tehlikeli veya radyo toksik gazlardan korunmak amacıyla kullanılan filtreli solunum sistemi koruyucuları
  • Yüksekten düşmelere karşı kullanılan donanımlar
  • Elektrik tehlikesi ve tehlikeli voltaja karşı veya yüksek gerilim işlerinde kullanılan yalıtıcı özellikli donanımlar

İşverenler, iş yerlerinde tehlikeleri öncelikle toplu koruma yöntemleriyle ortadan kaldırmakla yükümlüdürler. Bu tehlikeleri tamamen ortadan kaldıramadıkları durumlarda ‘Risk Değerlendirmesi’ yaparak uygun kişisel koruyucu donanımları temin etmek ve çalışanlarına bu donanımları ücretsiz olarak vermekle mükelleftirler.

İşverenin, kişisel koruyucu donanımları çalışanlara verdikten sonra, çalışanların bu donanımları kullanmasını sağlamakla yükümlüdür.

2023 yılında çalışanlarına standartlara uygun ve CE belgeli kişisel koruyucu donanım temin etmemenin cezası, kişi başına 3.138 Türk Lirası olarak tespit edilmiştir.

Çalışanlar ise kendilerine verilen kişisel koruyucu donanımları doğru şekilde kullanmak ve muhafaza etmekle mükelleftirler.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir